Category: Kritisismo

  • Palaisipan 4: Ano ang Akda?

    Tinutukoy ng Unibersidad ng Pilipinas (UP) Diksiyonaryong Filipino (2010) ang salitâng “akda” bílang “anumang nilikha ng isang manunulat,” at “naipalathala o naipalimbag na likhang pampanitikan.”  Tatlong bagay kaagad ang maisasaalang-alang natin batay sa mga pakahulugang ito. Una, sa ulit-ulit na pagsailalim sa malikhaing proseso ng pagsulat—na karaniwa’y mahiwaga’t kayhirap magagap—nakagagawa ang manunulat ng isang akda,…

  • Palaisipan 3: Ano ang Layon ng Pagtuturo ng Panitikan?

    Kababasa ko lámang muli ng sanaysay ni Caroline Hau (2000) sa kaniyang tanyag na Necessary Fictions: Philippine Literature and the Nation 1946-1980, na tumalakay, sa isang bandá, sa naging pagpapahalaga ng nobela ni Amado Hernandez, ang Ibong Mandaragit (1969), sa paghubog sa kaisipan ng mamamayang inaasahang magkakaroon balang araw ng pagkatuto’t kabatirang makapagpapalaya sa kanila…

  • Palaisipan 2: May Áral ba ang Panitikan?

    Oo. Lalo pa ang talagang mahuhusay, mapagbagong-málay, at makayanig-daigdig na panitikan. Kung naniniwala kang tulad ko na ang bawat pagbabasá ay isang transaksiyon sa pagitan ng manunulat at ng mambabása, natural na umaasa ka, bílang mambabása, sa iyong bawat pagbabasá, na may mapupulot ka man lámang na kung anong mahalaga [o pagpapahalaga] sa nabása. Mga…

  • Palaisipan 1: Bakit Hindi Dapat Tinatanong ang Awtor Hinggil sa Ibig Sabihin ng Akda?

    Ang totoo, maaari naman talagang tanungin ang awtor hinggil sa ipinababatid na ideya o kislap-diwa ng kaniyang akda. Ngayong mga panahong ito ng pag-iral ng social media, napakadali na nitong gawin. Nangyayari na ito ngayon, dulot ng kabaguhan sa kurikulum sa batayang edukasyon, at lalo dahil sa pagkakapakilala sa senior high school ng asignaturang 21st…

  • Mga Pagtatapat at Pahayag ng Pananampalataya sa Tula at Sanaysay sa Panahon ng Walang-Katiyakan

    Panayam na binigkas sa paglulungsad ng Pagkahaba-haba Man ng Prusisyon (University of the Philippines Press), at muling pagpapakilala sa At Sa Tahanan ng Alabok at Kung Saan sa Katawan (University of Santo Tomas Publishing House), Marso 11, 2017, European Documentation Center, De La Salle University Manila. Sa kagandahang-loob ng Bienvenido N. Santos Creative Writing Center. Hindi ko mithing biguin ang…

  • Master Class Lecture on Poetry 2: On Figurative Language

    Master Class Lecture Series for Lit 14: Introduction to Poetry and Drama, Second Semester, SY 2016-17, Ateneo de Manila University From last time’s lecture, we have underlined that Poetry is a kind of imaginative language use. Poetry shapes language in a way that distinguishes itself from other forms of literature (primarily, all literary prose), and…

  • Master Class Lecture on Fiction 2: On Point of View and Three Very Short Stories

    Master Class Lecture Series for Lit 13: Introduction to Fiction, Second Semester, SY 2016-17, Ateneo de Manila University From our last conversation, we underlined three basic principles of Fiction as we oriented ourselves in about the workings of plot and character: (1) Fiction is basically a sustained telling or unfolding of an event; (2) Fiction is…

  • Master Class Lecture on Poetry 1: What Makes a Poem

    Master Class Lecture Series for Lit 14: Introduction to Poetry and Drama, Second Semester, SY 2016-17, Ateneo de Manila University Poetry usually comes to a lot of people as rather perplexing. Many think its perceived “depth” requires special skills for unlocking. Many also mistake “mysterious,” even flowery and winding expression for poetry; feelings, or “spontaneous…

  • Master Class Lecture on Fiction 1: On Plot and Character

    Master Class Lecture Series for Lit 13: Introduction to Fiction, Second Semester, SY 2016-17, Ateneo de Manila University We begin by first attempting to understand what Fiction is all about. Admittedly, we all enter this class already having some notions of what it is based on previous experiences or engagements with Fiction. Thus we may…

  • Dear Ai gonplei not ste odun nowe

    Nabása ko ang iyong reaksiyon sa tulang “Valediction sa Hillcrest” ni Rolando S. Tinio, at nabasa ko rin ang reaksiyon ng ilang tao na bumasa sa iyong lumang-lumang tumblr entri (Agosto 11, 2011 ang petsa, sa kalagitnaan ng Buwan ng Wikang Pambansa). May ilang pumuna sa mistulang kamangmangan ng iyong palagay, at may ilang nagsabing…